ผู้สื่อข่าวศูนย์ข่าวพลังงาน Energy News Center (ENC) รายงานว่า เมื่อวันที่ 25 ส.ค. 2568 ดร. ประเสริฐ สินสุขประเสริฐ ปลัดกระทรวงพลังงาน ได้เป็นประธานในพิธีเปิดสำนักงานศูนย์บริหารจัดการก๊าซธรรมชาติ (Pool Manager Natural Gas Management Center) โดยมีคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน (กกพ.) ผู้บริหารจากกระทรวงพลังงาน ผู้ให้บริการโครงสร้างพื้นฐานด้านไฟฟ้าและก๊าซธรรมชาติ ตลอดจนผู้ได้รับใบอนุญาตประกอบกิจการจัดหาและค้าส่งก๊าซธรรมชาติ (Shipper) ร่วมพิธี โดยการก่อตั้งศูนย์บริหารจัดการก๊าซธรรมชาตินี้ เป็นไปตามมติของคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ (กพช.) โดยถือเป็นก้าวสำคัญที่ช่วยยกระดับกลไกการบริหารจัดการก๊าซธรรมชาติของประเทศให้มีความโปร่งใสและเป็นกลาง เพื่อเสริมสร้างความมั่นคงด้านพลังงานของประเทศและส่งเสริมการแข่งขันในกิจการก๊าซธรรมชาติ ที่จะช่วยสร้างความเชื่อมั่นให้กับระบบพลังงานของไทยในระยะยาว
สำหรับที่มาของการจัดตั้งศูนย์บริหารจัดการก๊าซธรรมชาติ เป็นไปตามมติ กพช. ที่มีนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน เมื่อวันที่ 13 ก.พ. 2566 ที่ให้ Shipper ทุกราย ในกลุ่มที่นำเข้า LNG เพื่อผลิตไฟฟ้าเข้าระบบไฟฟ้า (Regulated Market) ขายก๊าซธรรมชาติเหลว (LNG) ที่จัดหาได้ให้กับ “หน่วยงานกำกับดูแลผู้บริหารจัดการก๊าซธรรมชาติ (Pool Manager)” เพื่อนำไปรวมเป็น Pool Gas ของประเทศ และซื้อก๊าซธรรมชาติออกจาก Pool Gas ตามปริมาณที่จัดหาและนำเข้า Pool Gas โดยมอบหมายให้ ปตท. เป็นผู้บริหารจัดการ Pool Gas ของประเทศ (Pool Manager) และให้ กกพ. กำกับดูแลการจัดทำสัญญาซื้อขายก๊าซระหว่าง Shipper กับ Pool Manager
ในขณะที่ธุรกิจปลายน้ำ ให้ Shipper ในกลุ่ม Regulated Market ซื้อก๊าซธรรมชาติจาก Pool Manager ในราคา Pool Gas ตามปริมาณ LNG ที่ Shipper นั้นๆ จัดหาและนำเข้า เพื่อนำไปจำหน่ายให้กับผู้ใช้ก๊าซธรรมชาติ ส่วน Shipper ในกลุ่มที่ไม่ได้ขายไฟฟ้าเข้าระบบ โดยขายให้ภาคอุตสาหกรรมและกิจการของตนเอง (Partially Regulated Market) ให้ขาย LNG ให้กับผู้ใช้ก๊าซธรรมชาติได้โดยตรง
ผลจากมติ กพช. ดังกล่าว จึงเกิดการจัดตั้งศูนย์บริหารจัดการก๊าซธรรมชาติแห่งนี้ขึ้น โดยมี Pool Manager เป็นผู้บริหารจัดการ Pool Gas ของประเทศ เพื่อบริหารจัดการความต้องการ (Demand) และการจัดหา (Supply) ก๊าซธรรมชาติ ร่วมกับ Shipper ทุกรายในกลุ่มของตลาดที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของ กกพ. ทั้งในด้านปริมาณคุณภาพและราคา โดยคำนวณราคาก๊าซธรรมชาติเฉลี่ยของกลุ่มให้เป็นราคาเดียวกัน (Pool Price) สำหรับขายก๊าซธรรมชาติให้ Shipper ตามปริมาณที่ Shipper จัดหาและนำเข้า Pool Gas
โดยบทบาทหน้าที่สำคัญ ของ Pool Manager จะเป็นไปตามที่ กกพ. กำหนดไว้ 10 ข้อดังนี้
1. รวบรวมแผนการจัดหาก๊าซฯ (Supply) และความต้องการใช้ก๊าซฯ (Demand) ของ Shipper ทุกรายในกลุ่ม Regulated Market ตามที่ กกพ.กำหนด
2. ตรวจสอบความต้องการใช้ก๊าซฯ ของ Shipper เทียบเคียงกับแผนการสั่งเดินเครื่องโรงไฟฟ้าของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.)
3. รวบรวมปริมาณการนำเข้าก๊าซฯ และปริมาณการใช้ก๊าซฯ ที่เกิดขึ้นจริงของ Shipper ทุกราย เพื่อเทียบกับแผนการจัดหาก๊าซฯ
4. เปรียบเทียบแผนจัดหา และความต้องการใช้ก๊าซฯ เพื่อประเมินปริมาณความต้องการใช้ก๊าซฯ ส่วนที่เกินจากแผน รวมทั้งจัดทำแผนและบริหารการจัดหาก๊าซธรรมชาติ หรือ LNG เพื่อให้เพียงพอต่อความต้องการใช้ก๊าซฯ ในส่วนที่เกินจากแผนของประเทศ โดยมอบหมายให้ Shipper ที่รับผิดชอบแผนการจัดหาก๊าซฯ นั้นๆ หรือ Shipper รายใดรายหนึ่ง ดำเนินการตามหลักเกณฑ์ที่ กกพ. กำหนด
5. รับซื้อก๊าซฯ หรือ LNG จาก Shipper ทุกรายในกลุ่ม Regulated Market ณ จุดส่งมอบก๊าซฯ ในราคาที่ Shipper จัดหา รวมถึงอัตราค่าผ่านท่อในทะเล สำหรับกรณีก๊าซจากอ่าวไทย อัตราค่าผ่านท่อเพื่อนำส่งก๊าซฯ มายังประเทศไทย สำหรับกรณีก๊าซจากประเทศเมียนมา และค่าใช้จ่ายในการนำเข้าและค่าบริการสถานี LNG สำหรับกรณีการจัดหาในรูปแบบ LNG ตามราคา และเงื่อนไขสัญญาที่ กกพ. ให้ความเห็นชอบ
6. คำนวณราคา Pool Gas ของกลุ่ม Regulated Market ตามคู่มือที่ กกพ.เห็นชอบ และส่งรายละเอียดการคำนวณ ข้อมูลที่ได้จาก Shipper ทุกเดือนให้สำนักงาน กกพ. ทุกเดือนด้วย
7. ขายก๊าซฯ ให้ Shipper ทุกรายในกลุ่ม Regulated Market ในราคา Pool Gas ตามปริมาณก๊าซฯ ที่ Shipper นั้นๆ จัดหาและนำเข้าตามสัญญาซื้อขายก๊าซฯ
8. กรณีเหตุการณ์ฉุกเฉินให้ Pool Manager บริหารจัดการก๊าซฯ ให้เพียงพอต่อความต้องการใช้ของประเทศ เพื่อรักษาความมั่นคงด้านพลังงาน โดยคำนึงถึงต้นทุนพลังงานของประเทศเป็นหลัก พร้อมเสนอแนวทางแก้ไขเหตุการณ์ดังกล่าวต่อ กกพ. หรือ คณะอนุกรรมการกำกับการดำเนินงานของ Pool Manager ที่ กกพ. มอบหมาย
9. รวบรวมข้อมูลประมาณการราคาและปริมาณจาก Shipper ทุกราย เพื่อจัดทำประมาณการราคา Pool Gas ในทุกเดือนเป็นรายเดือน ล่วงหน้า 16 เดือน และส่งให้สำนักงาน กกพ. การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) และ Shipper เพื่อนำไปใช้งานต่อไป
10. ติดตามการบริหารสัญญาซื้อขายก๊าซฯ ของ Shipper เพื่อลดผลกระทบต่อราคา Pool Gas ของประเทศ และให้คำนึงถึงประโยชน์สูงสุดของประเทศและผู้ใช้ก๊าซฯ โดยรวม
